معرفی انواع پلاستیک ها و کاربرد های آن ها

 

 

پلاستیک ها موادی جامد و پایدار هستند با منشا نفت و گاز، پلاستیک ها امروزه جایگزین مناسبی برای چوب و فلز و شیشه و سرامیک میباشند . همانطور که میدانید شناخت انواع پلاستیک ها از جنبه های متفاوت حائز اهمیت میباشد. در این میان میتوان به قیمت مواد پلاستیکی ، کاربرد قطعه تولید شده و از همه مهمتر بازیافت پلاستیک اشاره نمود.

اهمیت بازیافت پلاستیک با توجه به وضعیت بحرانی محیط زیست مشهود میباشد. برای بازیافت پلاستیک ، مسئله شناسایی انواع پلاستیک بسیار حائز اهمیت میباشد. انواع پلاستیک ها دنیای بسیار عظیم و صد البته خطرناکی دارند ، آن ها برای طبیعت خطری جدی بوده ولی هنوز هم ، جایگزین کاملی برای این مواد پیدا نشده است.

 

تقسیم بندی انواع پلاستیک ها

 

پلاستیک ها در کل به سه گروه طبقه بندی میشود که در زیر به بررسی هریک پرداخته ایم :

1 ) ترموپلاستیک ها ( ترموپلاست ها ) که به آن ها پلاستیک های گرمانرم میگویند .

2 ) ترموست ها که به آن ها پلاستیک های گرما سخت میگویند.

3 ) الاستومر ها

 

ترموپلاستیک ها

این گروه از پلاستیک ها با افزایش و کاهش دما تغییر حالت میدهد ، به عبارت دیگر ترموپلاستیک ها در اثر حرارت نرم شده و با کاهش دما مجددا سخت میشود ، نایلون از نمونه های بارز ترموپلاستیک ها در زندگی امروز میباشد.

 

ترموست ها

به این گروه از پلاستیک ها ، گرماسخت میگویند ، زیرا در هنگام شکل گیری ، حالتی دائمی به خود میگیرد و با گرم کردن مجدد آن ، نمیتواند آن ها را نرم کرد یا تغییر حالت داد ، در کل میتوان گفت این نوع پلاستیک ها هرگز ذوب نمیشوند.

 

الاستومر ها

پلیمر هایی که دارای قابلیت کشسانی یا ارتجاعی بالایی را داشته باشند، الاستومر میگویند، این مجموعه شامل محصولات مختلفی نظیر ، شیلنگ ها ، لاستیک خودرو و … میباشد. اگر بخواهیم تعریف دقیقی از الاستومر ها ارائه دهیم ، بعنوان یک تعریف کلی الاستومر ها ، دسته بزرگی از مواد میباشد که در گروه پلیمر ها قرار میگیرد . ویژگی بارز این مواد ، قابلیت ارتجاعی آنها میباشد. قابلیت ارتجاعی الاستومر ها ، این امکان را برای مواد فراهم میکند که بعد از اعمال نیرو به آن ها ( مثلا کشش ) و حذف نیرو ، قطعه الاستومری بحالت اولیه خود در اثر مدت زمان کم بازگردد.

 

 

انواع ترمو پلاست ها ( انواع پلاستیک های گرما نرم )

 

پلی الفین ها

پلاستیک پلی اتیلن

پلی اتیلن از ارزانترین پلاستیک میباشد و دارای کاربرد بسیاری در صنعت پلاستیک سازی میباشد. پلاستیک پلی اتیلن در دو دسته پلی اتیلن سبک و سنگین تولید شده و پلی اتیلن دارای مقاومت به سایش بالایی میباشد. این نوع پلاستیک در صنعت بسته بندی ، ساخت اسباب بازی ، آزمایشگاه ، ساخت قطعات پزشکی و ساخت ظروف مقاوم در مقابل مواد شیمیایی خورنده کاربرد دارد.

 

پلاستیک پلی پروپیلن

پلی پروپیلن ، جزو سبک ترین پلاستیک تولید شده میباشد که این نوع از انواع مواد پلاستیکی خاصیتی شبیه به پلی اتیلن دارد، اما نسبت به آن سخت تر میباشد و دمای ذوب آن بالاتر است … از پلاستیک پلی پروپیلن در ساخت پوشاک های یکبار مصرف استفاده میشود.

 

پلیمر های وینیلی

پلی وینیل کلراید

این دسته مواد در دو نوع نرم و غیر نرم ساخته میشود. پلی وینیل کلراید غیر نرم ، سخت و شکننده بوده و مقاومت آن به ضربه کم میباشد. مانند انواع لوله های پلاستیکی

پلی وینیل کلراید نرم ، انعطاف پذیر تر است و مقاومت آن به ضربه بالا است.

 

پلی وینیل استات

این نوع پلاستیک همان چسب مصرفی در ساخت لوازم خانگی میباشد.

 

پلی استایرن

این نوع پلاستیک شفاف و شکننده بوده و در تولید ظروف غذا و کارتن تخم مرغ و کلاه دوچرخه مورد استفاده قرار میگیرد. البته لازم به ذکر است ظروف تولیدی از پلی استایرن در مقابل حرارت ، رادیکال استایرن آزاد کرده که برای سلامت انسان مضر میباشد.

 

ویژگی های ترمو پلاستیک ها

بعضی ترمو پلاستیک ها مستحکم و گران بوده و بجای فلز استفاده میشوند و برخی دیگر ، در محصولاتی که همه روزه با آنها سرو کار داریم مورد استفاده قرار میگیرد.

برخی ویژگی برخی ترموپلاستیک ها شامل موارد زیر میباشد :

1 ) دارای فواید کاربردی زیاد

2 ) دارای استحکام بالا

3 ) مقاوم در برابر گرما و جمع نمیشوند

4 ) به سادگی خم نمیشوند.

5 ) شدیدا قابل بازیافت بوده.

6 ) سبک وزن هستند.

7 ) هزینه فرآوری پایینی دارند.

8 ) مقاومت شیمیایی بالایی دارند.

9 ) گاها در مقابل گرما نرم و در مقابل سرما سخت میشوند.

10 ) تحت فشار بالا شکسته میشوند

11 ) به نسبت ترموستات ها گرانتر هستند .

---

بررسی ترموست ها

همانطور که گفته شد این دسته از انواع مواد پلاستیکی ، بعد از پخت و شکل گیری ، در معرض حرارت تغییر شکل نمیدهند، ترموستات ها دارای سختی بالایی بوده و مقاومت عالی در مقابل حرارت و حلال های شیمیایی و جریان الکتریکی دارند. ساختار شیمیایی پلاستیک های گرما سهت ، ناپایدار بوده و در آن میتوان در آن اتصال عرضی ایجاد نمود.

 

چند خاصیت مهم پلاستیک های ترموست عبارتند از :

1 ) انعطاف ناپذیر و سخت

2 ) مقاومت حرارتی بالا

3 ) دارای ثبات ابعادی

4 ) دارای ثبات رنگ پذیری

 

انواع ترموست ها

رزین های فرمالدئیدی

جزو سخت ترین انواع مواد پلاستیکی ترموست ها بوده که شدیدا شکننده هستند از این رزین ها در ساخت لنت ترمز، کلید و پریز ، ظروف غذاخوری آشپزخانه و … استفاده میشود.

 

پلی استر ها

پلی استر ها از واکنش بین الکل و اسید تولید شده و در صنایع نساجی کاربرد دارد ، ظروف تولید شده از پلی استر از نفوذ اکسیژن جلوگیری میکند و مانع فاسد شدن مواد غذایی میشود. به همین علت کاربرد وسیعی در بسته بندی غذا و نوشیدنی دارد.

 

رزین های اپوکسی

این نوع رزین ها چسبندگی خوبی میان سطوح داشته و در مقابل خوردگی مقاوم میباشند.  از اپوکسی ها در صنعت برق برای محافطت قطعات الکتریکی مورد استفاده قرار میگیرد.

 

ویژگی ترموست ها

1 ) سخت و انعطاف ناپذیر میباشد

2 ) در مقابل گرما مقاوم بوده

3 ) پایا هستند

4 ) دارای ثبات ابعادی هستند

5 ) در برابر قارچ مقاوم میباشند .

6 ) ثبات رنگی خوبی دارند.

---

انواع الاستومر ها

 

نچرال رابر ( NR ) { پلی ایزوپرن  }

نچرال رابر ( نام دیگر آن : لاستیک طبیعی ) هنگامی استفاده میشود که محصول نیازمند خاصیت ویژه حرارتی و … نباشد . نچرال رابر دارای خاصیت مکانیکی بسیار خوبی بوده و فرآیند پذیر است و دارای قیمت مناسبی است. رابر مشابه ای که میتوان به آن اشاره کرد SBR ( استایرن بوتا دی ان رابر )  میباشد.

 

بوتیل رابر ( IIR )  |  کلرو بوتیل رابر ( CIIR )   |   برومو بوتیل رابر (BIIR)

دسته دوم رابر ها، لاستیک هایی میباشد که مقاومت بسیار خوبی در مقابل ازون و هوا داشته و در مقابل گازها و روغن های گیاهی ، نفوذ ناپذیر بوده و یا مقاومت بالایی دارند.

 

نیتریل رابر ( NBR )

این الاستومر ها دارای مقاومت بسیار بالایی در مقابل روغن ها داشته اما در برابر اوزون و اثرات محیطی مقاومت بالایی ندارند.

 

کلروپرن رابر ( CR )

این دسته الاستومر ها مقاومت بسیار خوبی در مقابل روغن های گیاهی ، نفتی و آلیفاتیک داشته ، اما در مقابل روغن های آروماتیک ، مقاومت بالایی ندارند.

 

سیلیکون رابر

مقاومت این الاستومر در برابر سرما و گرما بالا بوده و در اصطلاح عایق حرارتی خوبیست اما دارای خاصیت مکانیکی بالایی نمیباشد.

ویژگی الاستومر ها

همانطور که گفته شد الاستومر ها خاصیت کشسانی و ارتجاعی دارند. خاصیت دقیق الاستومر ها ، تحت تاثیر نوع لاستیک و اجزای ترکیبی و شیوه اعمال نیرو و فرآیند تولید و شکل  طرح محصول است.